Co zrobić gdy złamie się ząb? Czy można uratować złamany, pęknięty, ukruszony ząb?

Problemy z zębami to nie tylko powstające w nich ubytki, ale również urazy mechaniczne. Ząb może się ukruszyć, być pęknięty lub całkowicie złamany. Do incydentu może dojść zarówno przy nagryzaniu twardego jabłka, jak również miękkiej bułki. Uspokajamy – nie ma paniki. Złamanie zęba nie oznacza, że na zawsze pozostaniemy z pustą przestrzenią między pozostałymi. Zastosowanie odpowiednich rozwiązań protetycznych takich jak korona licówka czy wkład, mogą w tym pomóc.

Złamanie zęba – jak do niego dochodzi?

Choć wydaje się nam, że tak poważne uszkodzenie musi wyniknąć z poważnego wypadku, nie zawsze tak jest. Zdarza się, że pacjent potrafi ukruszyć ząb nawet podczas jedzenia miękkiej bułki. Pęknięcie go może być spowodowane stanem zęba (próchnica, osłabienie struktury) czy użyciem niewłaściwego wypełnienia (kompozyt może nie posiadać odpowiednich właściwości). Złamany ząb to problem, który może spotkać każdego.

Wpływ na jego wytrzymałość może mieć także ilość zabiegów dentystycznych, jakim był poddawany. Leczenie kanałowe może w pewien sposób przyczynić się do osłabienia zęba, który w momencie pęknięcia, zostanie uszkodzony dużo głębiej, niż na wierzchniej części.

Oczywiście ząb można stracić również w przypadku uderzenia czy natrafienia na twardy obiekt, który może go uszkodzić. Dlatego odradzamy, by używać zębów do innych czynności, jak jedzenie.

Złamany ząb, co robić?

Gdy pacjentowi złamie się ząb, najczęściej dzwoni zdenerwowany i pyta, czy może usunąć pozostałą część i wstawić implant. Najlepiej byłoby, gdybyśmy to zrobili natychmiast. Wtedy zazwyczaj radzimy, by się trochę uspokoić i zapraszamy do gabinetu, głównie po to, by wykonać rtg zęba — mówi dr Agata Pituch, specjalista protetyki stomatologicznej z Kliniki Stomatologii i Implantoprotetyki ADP w Lublinie. – Złamana korona zęba, a więc jego część naddziąsłowa, nie dyskwalifikuje zęba do dalszego leczenia, o czym wie każdy doświadczony stomatolog. Jeśli ząb nie był leczony kanałowo, jest zatem jeszcze żywy, a złamanie nie nastąpiło zbyt głęboko, możemy przeleczyć ząb i wykonać wkład koronowo-korzeniowy oraz koronę. W przypadku martwego zęba sprawdzamy, czy zdrowy jest korzeń zęba i czy brak jest zmian okołowierzchołkowych. Gdy tak jest, wówczas również możemy wykonać wkład koronowo-korzeniowy i koronę.

Dr Agata Pituch wyjaśnia, że po implanty należy sięgać wówczas, gdy badanie RTG pokaże, że korzeń zęba musi być usunięty, wtedy trzeba pomyśleć o leczeniu implantologicznym.

Ekstrakcja zęba – kiedy uszkodzenie zęba jest zbyt poważne

Gdy korzeń ma być usuwany z powodu głębokiego złamania, wówczas możemy usuwać i natychmiast wstawiać implant. Efekt jest taki, że pacjent wyjdzie z gabinetu z nowym zębem. Gdy jednak korzeń musi być usunięty z powodu infekcji w zębodole, wówczas trzeba poczekać na zagojenie kości i dopiero wtedy można przystępować do implantowania.

W zasadzie implant można podzielić na dwie części. Jedna to tytanowa śruba, którą mocuje się w kości, zastępuje ona korzeń zęba, a druga część to typowy ząb, który językiem fachowym nazywa się odbudową protetyczną.

Zarówno na implancie, jak i na własnym zębie odbudowy protetyczne mogą być takie same. Pacjent ma do dyspozycji tradycyjne korony metalowe licowane porcelaną, które są trwałe i ładnie wyglądają oraz korony pełnoceramiczne (bez metalu – jeszcze doskonalszy efekt kosmetyczny).

Zdarza się, że odłamany kawałek zęba nie jest tak duży i nie wymaga stworzenia przez protetyka całej korony. Trzeba dobudować tylko część zęba. Do mniejszych uszkodzeń tkanek zęba dochodzi o wiele częściej. Wówczas ząb można „naprawić” prościej. Wykonuje się rekonstrukcję z materiału kompozytowego lub licówkę porcelanową. Tak przygotowaną część dokleja się na cemencie światłoutwardzalnym.

Ułamany kawałek zęba – licówka jest dobrym rozwiązaniem

Licówka porcelanowa to uzupełnienie mające w stomatologii szerokie zastosowanie. Można nią nie tylko dobudować złamany kawałeczek zęba, ale także zmienić kolor, kształt zębów i zamknąć szpary między zębowe.

Obok pojedynczych braków zębowych spotykamy większe ubytki. 

Wówczas tradycyjna protetyka oferuje uzupełnienia ruchome (protezy) i uzupełnienia stałe (mosty) — wyjaśnia dr Agata Pituch. — Ruchome protezy opierają się na tkankach miękkich powodując ich zanik. Są powszechnie stosowane, nie są drogie, ale mają też minusy. Mosty z kolei opierają się na istniejących zębach własnych. Ale zęby te trzeba najpierw oszlifować. To tradycyjne metody. Można nimi uzupełniać braki trzech, czterech zębów, a protezą ruchomą nawet całej szczęki. Są jednak metody bardziej nowoczesne i na pewno wygodniejsze dla pacjenta.

Największym problemem dla pacjenta jest jego bezzębna żuchwa — mówi Agata Pituch. Dobrym rozwiązaniem od lat stosowanym na całym świecie jest proteza zakotwiczona na zatrzaskach lub belce osadzonej na implantach. Innym doskonałym rozwiązaniem są mosty wsparte na kilku implantach.

Co zrobić by uratować złamany ząb?

Przede wszystkim nie należy starać się go naprawić „na własną rękę”. W zależności od tego, jak rozległe jest uszkodzenie, stosuje się konkretne rozwiązania.

Pierwsze co powinieneś uczynić, gdy będziesz podejrzewał, że doszło do uszkodzenia zęba, jest skontaktowanie i udanie się do stomatologa. Niekiedy problem może nam się wydawać o wiele poważniejszy, niż jest w rzeczywistości. Ząb wymaga dokładnego sprawdzenia i określenia, czy uratowanie zęba jest możliwe, czy trzeba pomyśleć o implancie.

Dentysta na podstawie dokładnej analizy uzębienia, będzie wiedział, jakie kroki należy podjąć. Jeżeli uszkodzony został tylko fragment zęba, to nic nie stoi na przeszkodzie, by go uratować. Natomiast jeżeli doszło do uszkodzenia zęba poniżej linii dziąsła – będzie kwalifikował się do usunięcia.

Nikt z nas nie chce utracić choćby jednego zęba, dlatego jeżeli poczujesz, że doszło do złamania lub ukruszenia jego fragmentu – nie dotykaj, nie sprawdzaj placami ani językiem. Po prostu zgłoś się do dentysty i zaufaj mu.

Taki uraz może spotkać każdego, niezależnie od tego, czy myje zęby kilka razy dziennie, czy raz na parę dni.